De crisisreserve bij het FAVV

Mijnheer de minister, onlangs keurde de ministerraad uw voorstel goed dat stelt dat het FAVV de volledige crisisreserve mag gebruiken voor de bestrijding van de vogelgriep. Door de sterke opflakkering van de ziekte door het toenemen van de viruscirculatie bij wilde vogels is de druk op de pluimveehouderijen bijzonder hoog geworden. Het eerder toegestane bedrag van 2 miljoen euro bleek onvoldoende, waardoor het FAVV nu de volledige reserve van 10 miljoen euro kan gebruiken, gespreid over 2022 en 2023. Op basis waarvan werd het initieel ontoereikende bedrag bepaald? Trekt u lessen uit het voorval voor de toekomst? Wordt nog in extra financiering voorzien? Wat gebeurt er als er een nieuwe crisis uitbreekt terwijl de crisisreserve reeds volledig is toegewezen?

Minister David Clarinval: Mevrouw Claes, de ministerraad heeft in juli 2020 op mijn voorstel de vogelgriepepidemie, die al woedt sinds oktober 2020, erkend als een onvoorzien incident. Dat was nodig om het FAVV zijn crisisreserve te laten gebruiken om de oplopende uitgaven voor het beheer van het incident te dekken. Door het langdurige karakter van de epidemie en het grote aantal uitbraken was het voor het voedselagentschap niet meer mogelijk om die uitgaven nog langer te betalen vanuit het reguliere budget, zonder daarbij te raken aan andere noodzakelijke controleactiviteiten. Op basis van de inschatting dat het aantal uitbraken in de tweede helft van 2022 gelijkaardig zou zijn aan dat in de herfst en winter van 2021- 2022, heeft de ministerraad het FAVV ook onmiddellijk toestemming gegeven om alvast 2 miljoen euro uit de reserves te gebruiken. Het is bij een dierenziekte als vogelgriep evenwel nooit mogelijk om de verdere evolutie precies te voorspellen. In het bewuste geval is er na de zomer van 2022 een onverwacht hoge en aanhoudende circulatie van het virus geweest bij wilde vogels. Daardoor is het aantal uitbraken op pluimveehouderijen in de tweede helft van 2022 fors hoger uitgevallen dan verwacht. De totale kosten voor 2022 bleken daardoor eveneens veel hoger dan het door de ministerraad vrijgemaakte budget. Experts verwachten bovendien dat de druk op pluimveehouderijen ook in heel 2023 erg hoog zal blijven. De ministerraad heeft er daarom op mijn voorstel mee ingestemd om het FAVV zijn totale crisisreserve van 10 miljoen euro te laten gebruiken voor het beheer van de vogelgriepepidemie in 2022 en 2023. Het FAVV zuivert de bedragen die het uit zijn algemene reserves put automatisch opnieuw aan. Het gebruikt daarvoor onder meer de Europese cofinanciering die het elk jaar ontvangt in het kader van allerhande bestrijdingsprogramma’s van dierziekten, waaronder vogelgriep en Afrikaanse varkenspest. Bovendien mag niet worden vergeten dat het FAVV zijn crisisreserves enkel gebruikt voor het beheer van de door de ministerraad aangeduide incidenten. Het beheer van kleinere incidenten zal dus nog steeds worden gefinancierd vanuit het reguliere budget van het FAVV. Kortom, ik verwacht geen onmiddellijke problemen door het gebruik van de crisisreserves bij het beheer van de vogelgriepepidemie. Er zal voor het aanzuiveren van de reserves voor dit jaar geen extra financiering van het FAVV nodig zijn. Het spreekt voor zich dat deze situatie niet kan blijven duren en dat op termijn duurzame maatregelen nodig zijn om de financiering van het FAVV en zijn reserves te garanderen. Men mag immers niet uit het oog verliezen dat de reserves mee opgebouwd zijn met de heffingen op sectoren en dat op dit ogenblik de reserves van het FAVV jammer genoeg niet gebruikt kunnen worden voor zijn reguliere werking.

Mieke Claes (N-VA): Mijnheer de minister, dank u voor uw antwoord. Als er meer middelen nodig zijn dan voorzien, dan hebben wij er natuurlijk begrip voor dat die ook ingezet worden. Wij moeten het vogelgriepvirus onder controle krijgen. Ik ben alleen een beetje bezorgd. Bij een uitbraak van een nieuwe dierenziekte – laten wij hopen dat die er niet te snel komt – moeten wij ook voorbereid zijn. Daar moeten dan ook de nodige middelen voor vrijgemaakt kunnen worden. Na uw antwoord op een vorige mondelinge vraag over de inzet van de middelen tegen het vogelgriepvirus gaf collega Gijbels al aan dat er te weinig initiatieven genomen worden en dat wij het vogelgriepvirus onvoldoende onder controle krijgen. Het is dus natuurlijk ook belangrijk dat de middelen die er zijn op de juiste manier worden ingezet.