De oplossing voor betaalbare woningen? Bouwen!

Vorig jaar kostte een woning gemiddeld 367.140 euro. Dat is ongeveer 2,5 procent meer dan het jaar voordien. Hoe houden we wonen in Vlaanderen betaalbaar? ‘Uiteindelijk gaat het om vraag en aanbod. Als het aanbod stijgt, dan heeft dat een positief effect op de prijs. De oplossing is dus: bouwen.’ Aan het woord zijn N-VA-woonexperten Gijs Degrande en Mieke Claes.

De woningmarkt is complex en verandert continu. Hoe staan we ervoor op dit moment?

Gijs: ‘Op dit moment is zeventig procent van de Vlamingen eigenaar van een woning. Dat is de troef van onze woningmarkt. Een eigen woning is en blijft de beste verzekering tegen armoede. Daarom blijft het versterken van eigenaarschap voor ons dé prioriteit. Het regeerakkoord voorziet belangrijke hefbomen, zoals de verdere verlaging van de registratierechten naar twee procent. Maar betaalbaarheid  blijft een uitdaging. Stijgende bouwkosten, hogere rentevoeten en andere economische factoren hebben invloed op het aanbod.’ 

Mieke: ‘Tegelijk blijft de vraag naar betaalbare, kwaliteitsvolle woningen groot. Voor de N-VA is dat de komende jaren een absolute top prioriteit. Een taskforce Wonen-Ruimte zal zich richten op het krimpende aanbod aan ruimte in ons dicht bebouwde Vlaanderen. We willen lokale besturen een duidelijk kader en data- gedreven inzichten bieden, waarbij het níét de bedoeling is dat die taskforce de lokale besturen zal betuttelen. We zullen dat kritisch opvolgen.'

Hoe moet de Vlaamse Regering inspelen op die noden?

Mieke: ‘De markt moet inspelen op de maatschappelijke evoluties die er zijn, zoals gezinsverdunning (de daling van het aantal personen per gezin, red.) en vergrijzing. Dat betekent dat de overheid nieuwe woonvormen aantrekkelijker moet maken. Denk maar aan compacte woonvormen zoals tiny houses en alternatieve woon vormen zoals cohousing. Door juridische en administratieve obstakels weg te werken, wordt het aanbod breder.’

Gijs: ‘Vooral jonge mensen hebben moeite om een woning te kopen.  Specifiek voor die groep werden er in de vorige legislatuur maatregelen opgestart zoals de Vlaamse woonwaarborg. Die ondersteunt jonge kopers die niet voldoende eigen middelen hebben maar die wel een lening kunnen terugbetalen. Met een waarborg slaan we voor hen de brug naar de woningmarkt. Ook de Vlaamse woonlening voor gezinnen en alleenstaanden met een laag inkomen is succesvol en zetten we verder met deze regering.’

De eigenaarsmarkt is één aspect. Hoe zit het met de krapte op de huurmarkt?

Gijs: ‘Wat we op dat vlak níét mogen doen, is een huurprijsplafond of sociale lasten opleggen. Want daarmee duwen we verhuurders weg van de huurmarkt en zetten we een rem op renovatie. We moeten samenwerken met de private huurmarkt. Vlaanderen kan onmogelijk zelf alle huurwoningen voorzien. Met de N-VA willen we de huurders die te veel verdienen voor een sociale woning maar te weinig om te huren op de reguliere markt niet uit het oog verliezen. Onder voormalig minister van Wonen Matthias Diependaele werd voor die groep het systeem van budgethuren opgezet. Voor hen kwamen er zo al 334 woningen beschikbaar.’ 

Matthias Diependaele verstrengde ook de voorwaarden voor sociale woningen. Zal de nieuwe regering dat beleid verderzetten?

Gijs: ‘Zeer zeker. Ook deze Vlaamse Regering zal inzetten op de controle op buitenlandse eigendommen bij sociale huurders. We gaan steden zoals Gent en Leuven, die de controles vandaag niet doen, bovendien verplichten om ze wél te doen. Daarnaast spreekt het voor zich dat kandidaat-huurders verplicht zijn om zich in te schrijven bij de VDAB en dat bestaande huurders werkbereidheid moeten aantonen. Ook de taalvoorwaarden worden aangescherpt. Daarnaast zetten we de historisch hoge investeringen van de vorige Vlaamse Regering verder. Voor de bouw van sociale woningen wordt deze legislatuur zes miljard euro voorzien. Streng maar rechtvaardig dus.’ 

Ook studentenkoten worden alsmaar duurder.

Mieke: ‘In de vorige regering realiseerde Matthias Diependaele al 1.744 extra studentenkoten dankzij renteloze leningen aan onderwijsinstellingen. We moeten die lijn aanhouden. Het aanbod moet groter worden. Er komt ook een jaarlijkse bevraging onder studenten, zodat we meer inzicht krijgen in hun behoeften en de kwaliteit van de huisvesting. Het is daarnaast belangrijk dat elke studentenkamer veilig en kwaliteitsvol is. Daarom werd er op  1 januari 2025 een uniform Vlaams kotlabel geïntroduceerd.’

Wat kunnen we in de toekomst nog verwachten?

Mieke: ‘Van Vlaanderen een nog betere plek maken om te wonen: dat is de komende vijf jaar de ambitie. Want woningkwaliteit heeft een grote invloed op veel aspecten van ons leven, bijvoorbeeld op de gezondheid.’ 

Gijs: ‘Matthias Diependaele heeft een stevige basis gelegd. Wij hebben ook een stevige stempel kunnen drukken op het regeerakkoord. Nu is het belangrijk dat we ervoor zorgen dat al onze plannen daadwerkelijk uitgevoerd worden. We zullen daar nauwlettend op blijven toezien.’