De stand van zaken met betrekking tot de implementatie van het alcoholplan

Mijnheer de minister, ik verwijs naar de schriftelijke voorbereiding van mijn vraag. In het alcoholplan zijn heel wat acties opgelijst, waarvan sommige vooropgestelde deadlines naderen. Kan u ons daarom een stand van zaken van de uitrol van het plan geven. Worden de deadlines gerespecteerd, of zijn er ondertussen vertragingen gekend? In het bijzonder volgende acties: 2024 Reclameverbod op alcoholhoudende dranken 5 minuten voor en 5 minuten na een uitzending hoofdzakelijk gericht op minderjarigen maar ook in kranten en tijdschriften en op digitale media Verplichte gezondheidsmededeling bij alcoholreclame opgesteld door de FOD Volksgezondheid Verbod op het gratis aanbieden van alcoholhoudende dranken in het kader van een promotiecampagne Opzetten van een transversaal transparantie- of lobbyregister Verbod op verkoop van alcohol in verkoopautomaten, tankstations aan snelwegen 22-7 en in ziekenhuizen m.u.v. de cafetaria Analyseren of zelftests voor alcohol kunnen worden opgenomen in een bewustmakingsbeleid rond rijden onder invloed Werkgroep opstarten om de mogelijkheid van een minimumprijs te onderzoeken gekoppeld aan het invoeren van de gezondheidsshift 2023: Verbieden van verkoop van alcohol voor minderjarigen behalve voor bier en wijn

Minister Frank Vandenbroucke: Wat het verbod op de verkoop van alcohol aan minderjarigen betreft, werd er een bepaling opgenomen in het voorontwerp van wet tot wijziging van de wet betreffende de bescherming van de gezondheid van de verbruikers. Daarin worden bepaalde punten van het tabaksplan en het alcoholplan overgenomen. Het verbod zou op 31 december van kracht moeten worden. Mijn diensten voeren controles uit, die in 2024 nog aangescherpt zullen worden. Ik heb de HGR om advies gevraagd om innovatieve maatregelen voor te stellen die ertoe moeten leiden dat de leeftijd van de eerste alcoholconsumptie verhoogt en dat wie jonger is dan 16 jaar ontraden wordt om alcohol te verbruiken. Het onderzoek van de FOD Volksgezondheid heeft aangetoond dat het verbod op de verkoop van sterkedrank aan min 18-jarigen in 90 % van de gevallen in de wind geslagen wordt. Voor bier en wijn bedraagt het percentage overtredingen 80 %. Meer dan 90 % van de overtredingen werd vastgesteld in horecazaken en tankstations. We moeten dit soort acties blijven herhalen en boetes opleggen, maar ook het personeel sensibiliseren. Voor een verschuiving van de leeftijd van de eerste alcoholconsumptie is er dus meer nodig dan een verbod op de verkoop aan minderjarigen. Sensibilisering, voorlichting en preventie zijn nodig om alcoholgebruik bij minderjarigen te denormaliseren. De verkoop van alcohol aan minderjarigen is verboden, behalve voor wijn en bier. Het is dan ook cruciaal dat de deelgebieden samenwerken op het stuk van preventie. De laagdrempelige projecten worden versterkt door de uitbouw van de expertise inzake verslaving in het kader van het Witboekproject van het RIZIV. De budgetten daarvoor bedragen 800.000 euro en zijn recurrent. Wat de uitvoering van het plan betreft, lopen er al verschillende projecten die onder mijn bevoegdheid vallen, zoals het voorontwerp van wet tot wijziging van de wet van 24 januari 1977 om de verkoop van alcohol in tankstations, ziekenhuizen en verkoopautomaten te verbieden. De maatregelen uit het alcoholplan worden in subwerkgroepen besproken. De FOD Financiën leidt de werkgroep over de minimumprijs en zal medio oktober 2023 verslag uitbrengen over de voortgang. Hetzelfde geldt voor de door Sciensano geleide werkgroep die zich over de indicatoren buigt en voor de werkgroepen die zich toespitsen op alcohol en reclame en de oprichting van een alcoholfonds – die werkgroepen worden geleid door de FOD Volksgezondheid. Er is een budget uitgetrokken voor de organisatie van een opleiding over alcohol voor de mobiele teams. Over het zorgpad voor jongeren zijn er contacten geweest met de organisaties in het veld. Er zit een ontwerp in de pijplijn om de spoeddiensten te versterken met personeel dat zich toelegt op de zorg voor jongeren tot 25 jaar met een alcoholvergiftiging. Bedoeling is om jongeren naar aangepaste zorg te kunnen doorverwijzen. Momenteel worden de budgettaire ramingen opgemaakt. Ik heb de Hoge Gezondheidsraad (HGR) om advies gevraagd over bepaalde maatregelen in het alcoholplan: gezondheidswaarschuwingen in geval van alcoholmarketing, het optimaliseren van de leeftijd waarop men begint te drinken, goede praktijken inzake risicobeperking, en de erkenning van de titel van alcohololoog. Op 8 september is de HGR bijeengekomen om die kwesties te bespreken. 

Er staan dus heel wat initiatieven in de startblokken. U had ook vragen over het transversale transparantie- of lobbyregister. Dat is niet specifiek voor alcohol, maar het past in het transversale initiatief van het Parlement. Het analyseren van de vraag om zelftests voor alcohol op te nemen in het bewustmakingsbeleid met betrekking tot het rondrijden onder invloed, ligt bij de bevoegde entiteiten, zijnde Mobiliteit en de deelstaten. Ik zal echter niet aarzelen om op de volgende werkgroep Alcohol een stand van zaken op te vragen, zodat wij vooruitgang blijven zien in de uitrol van het alcoholplan. De beperking van de reclame en het verbod op promotiecampagnes zullen onderdeel zijn van een koninklijk besluit dat nog in voorbereiding is.

Mieke Claes (N-VA): Mijnheer de minister, ik begrijp dat er inmiddels al veel stappen zijn gezet en veel gesprekken zijn gevoerd en noteer dat het soms moeilijk is om een precieze datum voor de uitrol van elk initiatief te kunnen meedelen. Ik treed mevrouw Fonck bij, de cijfers zijn ernstig en we kunnen onze ogen er niet voor sluiten. Ik kan niet anders dan beklemtonen hoe ongerust we zijn over de situatie. We hebben heel lang moeten wachten op het alcoholplan. We willen erop aandringen dat de acties die voorliggen zo spoedig mogelijk worden uitgerold, zodat het plan niet weer een wollig hoopje van veel beloftes blijft en de uitvoering ervan alsmaar weer wordt uitgesteld.